Weekend Reads - 24 May 2025
Phương pháp Feynman, Warren Buffett, Walmart, Nền kinh tế giận dữ, "Làm giàu thầm lặng", Brad Jacobs, ...
Bài viết trình bày cách áp dụng các nguyên lý tư duy của nhà vật lý Richard Feynman vào đầu tư, nhấn mạnh tầm quan trọng của tư duy đa ngành, lòng tò mò không ngừng và tinh thần chất vấn các giả định. Tác giả khuyến khích nhà đầu tư nên chấp nhận sự bất định, tư duy xác suất thay vì tìm kiếm sự chắc chắn, đồng thời sử dụng phương pháp Feynman để hiểu sâu và đơn giản hoá các khái niệm đầu tư. Qua đó, tư duy của Feynman không chỉ giúp nâng cao năng lực phân tích và ra quyết định đầu tư, mà còn truyền cảm hứng để luôn giữ vững sự tò mò, học hỏi và tư duy phản biện.
Warren Buffett không chỉ nổi tiếng với tài năng đầu tư mà còn để lại nhiều bài học giá trị về cuộc sống, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì lối sống giản dị, lựa chọn công việc phù hợp với đam mê, và đóng góp cho cộng đồng. Những thành công của ông không chỉ đến từ lựa chọn cổ phiếu mà còn từ sự khiêm tốn, độc lập tư duy và lối sống trưởng thành, giàu trách nhiệm. Những triết lý sống này của Buffett hoàn toàn có thể áp dụng rộng rãi, mang lại giá trị thực tiễn cho bất cứ ai, ở bất cứ đâu.
Walmart đã chuyển mình từ một nhà bán lẻ truyền thống thành một “gã khổng lồ” công nghệ thông qua việc áp dụng các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa kho vận và mở rộng mạnh mẽ hoạt động thương mại điện tử. Bằng cách đầu tư lớn vào số hóa, tận dụng mạng lưới cửa hàng vật lý sẵn có và phát triển các nguồn thu mới như quảng cáo và dịch vụ thành viên, Walmart không những củng cố vị thế tại Mỹ mà còn tăng trưởng quốc tế mạnh mẽ. Dù đối mặt với các thách thức từ biến động địa chính trị, chiến tranh thương mại và cạnh tranh với Amazon, Walmart đã chứng minh khả năng thích nghi linh hoạt, giữ vững lợi thế giá cả và đa dạng hóa nguồn cung để tiếp tục dẫn đầu thị trường bán lẻ toàn cầu.
Đầu tư không nhất thiết phải khó khăn hay căng thẳng; thực chất, chỉ cần thực hiện các bước đơn giản như mua quỹ chỉ số S&P 500 dài hạn là bạn đã có thể đạt được kết quả tốt nhờ sức mạnh của thị trường chung. Lý do nhiều người né tránh hoặc làm phức tạp hóa việc đầu tư là bởi họ cố gắng tìm kiếm những cổ phiếu sinh lời lớn thay vì chấp nhận giải pháp đơn giản hiệu quả đã được nhiều chuyên gia như Warren Buffett khuyến nghị. Cuối cùng, kiên trì đầu tư dài hạn, chấp nhận biến động thị trường như những cơ hội và tập trung vào toàn cảnh sẽ giúp bạn thành công bền vững trên thị trường chứng khoán.
Tầm quan trọng của việc xây dựng danh mục đầu tư vững vàng để ứng phó với các biến động kinh tế, đặc biệt là suy thoái. Qua việc khảo sát hiệu suất của các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu chính phủ Mỹ và những danh mục đa dạng hoá trong tám giai đoạn suy thoái tại Mỹ, bài viết rút ra rằng trái phiếu chất lượng cao thường đem lại sức chống đỡ hiệu quả cho danh mục đầu tư khi kinh tế gặp khó khăn. Tuy nhiên, không phải lúc nào cổ phiếu cũng giảm, và mỗi giai đoạn suy thoái lại có đặc thù riêng, dẫn đến việc xây dựng danh mục đầu tư linh hoạt là chìa khóa để bảo vệ tài sản trong dài hạn.
Hiệu ứng hào quang mô tả xu hướng con người đánh giá một cá nhân tích cực trên nhiều mặt dựa vào một đặc điểm nổi trội như ngoại hình, và nghiên cứu mới chỉ ra rằng ngôn ngữ đóng vai trò lớn trong việc hình thành và duy trì thiên kiến này. Bằng cách sử dụng các mô hình tính toán như word2vec để đo mức độ tương đồng ngữ cảnh giữa các từ mô tả phẩm chất, các nhà nghiên cứu phát hiện sự liên kết giữa ngữ cảnh từ ngữ và cách chúng ta phán đoán sự đồng xuất hiện của các phẩm chất tích cực, dù các phẩm chất này không thực sự liên quan trong thực tế. Hiểu về ảnh hưởng của ngôn ngữ lên hiệu ứng hào quang giúp chúng ta nhận diện thiên kiến tiềm ẩn trong các đánh giá cũng như trong các lĩnh vực như quảng cáo, tâm lý học và cuộc sống hằng ngày.
Bài viết so sánh "chiến tranh thương mại" giữa Mỹ và Trung Quốc với thuật ngữ "kayfabe" trong đô vật chuyên nghiệp—một thực tại được dàn dựng để thu hút đám đông, nơi các màn kịch chính trị làm lu mờ tác động thực tiễn và những vấn đề nền tảng. Tác giả chỉ ra nhiều bên hưởng lợi từ "màn diễn" này: chính trị gia duy trì quyền lực và nhận được sự ủng hộ, tập đoàn lớn hưởng lợi từ các thỏa thuận hậu trường, và thị trường tài chính phản ứng tích cực với "sự thỏa hiệp". Tuy nhiên, người tiêu dùng Mỹ và các doanh nghiệp nhỏ chịu thiệt hại trực tiếp và những cải cách thiết yếu như đào tạo lao động hay đầu tư vào tương lai bị bỏ quên, trong khi mạng xã hội và thuật toán càng khiến tình hình thêm kịch tính, che khuất mọi giải pháp thực tế.
Bài viết phân tích cách mà "nền kinh tế giận dữ" (Anger Economy) hình thành và phát triển trong xã hội hiện đại, chủ yếu nhờ sự thúc đẩy của các mạng xã hội và các động cơ kinh tế-xã hội. Tác giả chỉ ra rằng sự lan truyền và tán dương những nội dung tiêu cực, gây tức giận ngày càng được khuyến khích do những phần thưởng vô hình về mặt xã hội và sự vận động của quy luật cung-cầu. Để phá vỡ vòng xoáy này, mỗi cá nhân cần giảm nhu cầu của bản thân đối với các nội dung khơi gợi giận dữ, hướng sự chú ý vào những hành động cụ thể, tích cực thay vì chỉ đơn thuần thể hiện cảm xúc giận dữ trên mạng.
Sự thống trị của các tác phẩm nghệ thuật cũ ngày càng gia tăng, lấn át và làm giảm sức sống cho nghệ thuật mới trên nhiều lĩnh vực như âm nhạc, xuất bản, điện ảnh và trò chơi điện tử. Xu hướng này xuất phát từ sự kết hợp giữa yếu tố cung cầu, sự phát triển của các nền tảng kỹ thuật số giúp phân phối không giới hạn các tác phẩm cũ và sự dè dặt, tránh rủi ro của các nhà sản xuất. Kết quả là những người sáng tạo mới, đặc biệt là nghệ sĩ và tác giả độc lập, ngày càng khó tiếp cận thị trường, đe dọa làm văn hóa trở nên trì trệ và thiếu đổi mới.
Các “triệu phú kín tiếng” ở Mỹ ngày càng tích lũy được khối tài sản khổng lồ thông qua việc sở hữu hoặc điều hành những doanh nghiệp truyền thống, tưởng chừng “buồn tẻ” như sản xuất thảm xe hơi, thiết bị sàn hay phân phối bia – lĩnh vực ít được chú ý hơn so với các ngành hào nhoáng như công nghệ và tài chính, nhưng lại có đóng góp to lớn vào nền kinh tế và sự giàu có của tầng lớp 1%. Sự gia tăng giá trị doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng các chính sách cắt giảm thuế và lãi suất thấp, đã giúp số lượng chủ doanh nghiệp sở hữu tài sản từ 10 triệu đô trở lên tăng gấp đôi kể từ năm 2001. Xu thế này khẳng định vai trò ngày một lớn của các ngành nghề truyền thống trong việc tạo dựng của cải cho nhiều thế hệ gia đình tại Mỹ.
Brad Jacobs, một ông trùm thâu tóm doanh nghiệp nổi tiếng tại Mỹ, đã xây dựng sự nghiệp qua hơn 500 thương vụ sáp nhập ở các lĩnh vực ít được chú ý như rác thải và logistics, bằng cách kết hợp tinh thần thân thiện, gắn kết đội ngũ với những chiến lược kinh doanh sắc bén. Ông phát triển văn hóa doanh nghiệp hài hòa qua thiền, yoga và các hoạt động tương tác, cho phép nhân viên thể hiện cũng như đóng góp vào sự thay đổi sau các thương vụ, đồng thời vẫn quyết liệt tái cấu trúc để tối ưu hiệu quả vận hành. Với triết lý lãnh đạo lắng nghe, tạo niềm tin và đồng hành cùng nhân viên, Jacobs tiếp tục khẳng định vị thế trên thị trường với mục tiêu đưa các công ty như QXO đạt doanh thu hàng chục tỷ USD mỗi năm, bất chấp những thách thức và cả thất bại trong quá khứ.
Quan niệm phổ biến về đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp thường bị lãng mạn hóa với hình ảnh thiên tài loé lên ý tưởng bất chợt, nhưng thực tế cho thấy thành công đến từ sự nỗ lực bền bỉ, làm việc nhóm và điều chỉnh liên tục qua thời gian. Những ví dụ như Wayve, Google và Monumental minh chứng rằng các bước tiến lớn thường là kết quả của quá trình thử nghiệm, thất bại, học hỏi và cải tiến không ngừng, trong đó môi trường thuận lợi và phản hồi thực tế đóng vai trò thiết yếu giúp ý tưởng phát triển. Do đó, đổi mới thực sự trong doanh nghiệp hiếm khi là câu chuyện điện ảnh của cá nhân mà là thành quả kiên trì của một tập thể qua nhiều năm đối mặt và giải quyết vấn đề.
Thế hệ Z tại Mỹ đang ngày càng chuyển hướng từ việc theo đuổi bằng đại học sang các công việc lao động tay nghề cao (blue-collar), do chi phí đại học tăng cao, sự bất ổn trong thị trường lao động văn phòng và ảnh hưởng của tự động hóa cũng như trí tuệ nhân tạo đến các công việc truyền thống. Nhiều người trẻ đang nhận thấy giá trị và sự ổn định của các ngành nghề như xây dựng, điện, nước, cũng như cơ hội tự kinh doanh nhờ tận dụng công nghệ số và mạng xã hội để học hỏi, phát triển sự nghiệp và tiếp thị dịch vụ. Mặc dù thu nhập khởi điểm của lao động tay nghề cao có thể thấp hơn so với cử nhân đại học, nhưng sự thiếu hụt nhân lực trong các ngành này, kết hợp với nhu cầu xã hội tăng cao và sự lan tỏa nhận thức thông qua mạng xã hội, khiến các lựa chọn nghề nghiệp này ngày càng trở nên hấp dẫn và được xã hội nhìn nhận lại.
Universal đang dốc sức cạnh tranh với Disney trong lĩnh vực công viên giải trí bằng việc khai trương Epic Universe tại Orlando, đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của hãng, với kỳ vọng thu hút khách tham quan nhờ các thương hiệu phim nổi tiếng như Harry Potter và Super Mario. Tuy nhiên, Universal phải đối mặt với những thách thức lớn gồm việc thiếu hụt kho tàng bản quyền trí tuệ phong phú như Disney, những lo ngại về chất lượng trải nghiệm, cũng như triển vọng không ổn định của ngành công nghiệp công viên giải trí do ảnh hưởng của các chu kỳ kinh tế. Dù vậy, ngành này tiếp tục tăng trưởng tốt và cả hai ông lớn đang ráo riết mở rộng, hy vọng khai thác tối đa nhu cầu giải trí toàn cầu.
Tài liệu này phân tích các mô hình và tác động của việc giảm giá cổ phiếu, được định nghĩa là sự giảm từ đỉnh xuống đáy. Dựa trên dữ liệu từ năm 1985-2024 của hơn 6.500 cổ phiếu Hoa Kỳ, nghiên cứu chỉ ra rằng ngay cả những khoản đầu tư thành công nhất trong dài hạn cũng trải qua các đợt sụt giảm lớn, với mức giảm tối đa trung vị là 85%. Phân tích cho thấy, các đợt giảm càng lớn thì thời gian phục hồi càng lâu, với hơn một nửa số cổ phiếu không bao giờ quay trở lại mức đỉnh cũ. Dù các cổ phiếu giảm mạnh thường ghi nhận mức tăng phần trăm ấn tượng sau khi chạm đáy, hiện tượng này chủ yếu phản ánh tính toán toán học hơn là sự đảm bảo cho thành công đầu tư. Tài liệu nhấn mạnh rằng, để theo đuổi lợi nhuận vượt trội dài hạn, nhà đầu tư cần rèn luyện tâm lý vững vàng nhằm vượt qua các đợt sụt giảm giá mạnh – điều không thể tránh khỏi.
